Glonojad (Zbrojnik) Ancistrus sp.


(Przedruk elektroniczny za zgodą PZA z czasopisma "Akwarium" nr 2/88)

Uwagi o hodowli i rozmnażaniu "glonojadów"

Apoloniusz Rymkiewicz

    Bardzo rozpowszechnioną u nas rybą jest Ancistrus sp. (rodzina zbrojnikowate), nazywany powszechnie "glonojadem". Gatunek ten, jak i pokrewny (Ancistrus multispinnis - wąsacz kolczasty) zasiedla bystro płynące wody dorzecza Amazonki i wody Gujany. Samiec dorasta do 15 cm, samica jest mniejsza. U młodych ryb nie można rozróżnić płci. Widoczny dymorfizm płciowy występuje dopiero gdy ryby osiągną długość około 5-b cm. U samca, w okolicy górnej szczęki pojawiają się drobne wyrostki, które w miarę wzrostu ciała wydłużają się i rozwidlają, równocześnie na "czole" wyrastają sterczące, grubsze, podłużne wyrostki. Duży 2-3 letni samiec posiada imponujące "poroże", które ze skutkiem wykorzystuje do zwalczania konkurenta. Dorosły samiec broni i walczy o swoje terytorium. Walka polega na zderzaniu się głowami i spychaniu słabszego przeciwnika poza zajmowane terytorium.

    Samice w większości wypadków mają "czoło" gładkie, niekiedy posiadają tylko krótkie i cienkie zwisające wyrostki na górnej szczęce.
Ryby te są z natury łagodne wobec innych gatunków i nie przejawiają agresywności. W akwariach zjadają niektóre gatunki glonów z szyb i roślin, ale muszą być dokarmiane. Jedzą praktycznie każdy pokarm, znajdujący się na dnie, lecz w ich diecie musi przeważać karma roślinna. Bardzo lubią mięso (kura, wołowina, ryba), które natychmiast wyczuwają - nawet z odległego końca akwarium. Zjadają też chętnie pokarm żywy, chwytając (bardzo nieudolnie) przy dnie lub szybie zbiornika rozwielitki. Jednak należy bardzo ograniczać pokarm zwierzęcy, gdyż jego przedawkowanie może prowadzić do zaburzeń żołądkowo-jelitowych u tych ryb. Objawem jest wydzielanie śluzowatego kału w formie nitkowatej, a następnie silne wzdęcie brzucha - co najczęściej prowadzi do śmierci.
    Nie można traktować "glonojadów" tylko jako "czyścicieli szyb", ale jako normalne ryby, które muszą otrzymać odpowiednią ilość pokarmu w stosunku do swojej masy ciała. Małe zbiorniki, oraz niedokarmienie prowadzi do głodzenia ryb i zahamowania ich wzrostu, gdyż glony (które zawierają 90% wody) nie mogą być pokarmem podstawowym, a wręcz odwrotnie - powinny być pokarmem uzupełniającym.

    W okresie wiosennym i letnim dobrym pokarmem są liście sałaty, kapusty, szpinaku, mniszka lekarskiego (mlecz) i kalafior. Z liścia należy usunąć nerwy główne, a kawałki blaszki zalać w naczyniu wrzącą wodą i przykryć. Sparzone liście mocno wycisnąć i umieścić na dnie akwarium. Oprócz tego należy podawać marchewkę, pietruszkę, kalafior lub kalarepę ugotowane i pokrojone w plastry. Chętnie jadane są (gotowane!) młoda fasolka szparagowa i groszek zielony.
    Można dla swoich ulubieńców zamrozić ugotowany - odpowiednio porcjowany kalafior, który po rozmnożeniu będzie służył przez cały rok.


    "Glonojady" najlepiej karmić wieczorem, gdyż w nocy wykazują one wzmożoną aktywność i rano widać ile pokarmu potrzebują. Resztki warzyw, należy bezwzględnie usuwać, gdyż mogą nastąpić w nich procesy gnilne i stanowić one będą dobrą pożywkę dla drobnoustrojów.
    Ulubionym przysmakiem tych ryb jest kurza szyjka. Ugotowaną, szyjkę kurczaka należy podzielić na części (kręgi) uważając aby włókna mięsne były poprzecznie podzielone na bardzo krótkie odcinki. Ryby zjadają bardzo szybko mięso i oczyszczają kręgi prawie do połysku.
    Tarło "glonojadów" najlepiej przyprowadzać w zbiorniku ogólnym. Na jednego samca można dać 2-3 samice. W czasie tarła nie powinno być w akwarium innych samców gdyż będą walczyły ze sobą. Do tarła należy przygotować specjalną rurę. Do rurki z PCV o średnicy 4,5 cm i długości 20 cm, na jednym końcu przyklejamy Cenusilem szklaną płytkę kwadratową lub okrągłą, tak aby otwór był szczelnie zamknięty. Na drugim końcu, w odległości 2,5 cm od brzegu, należy wywiercić otwór o średnicy 3,5 cm. Rurę ustawiamy w zbiorniku poziomo tak, aby płytka szklana przylegała do wewnętrznej ściany akwarium, a wywiercony otwór znajdował się od strony górnej. Na stronie zewnętrznej szyby akwarium należy umocować przylepcem ( w miejscu przylegania płytki) kartkę grubego papieru tak, aby do "rury" nie dochodziło światło zewnętrzne. Tak sporządzony "wizjer" umożliwi nam swobodną obserwację wnętrza "rury". Kartkę należy odsuwać powoli i ostrożnie, gdyż samiec po tarle rzuca się gwałtownie na płytkę atakując patrzącego.

    Jeżeli samice są trzymane oddzielnie, to "rurę" wstawiamy do zbiornika z samcem na kilka dni przed zamierzonym tarłem. Samiec po dokładnym wyczyszczeniu wnętrza "rury" akceptuje ją i usadawia się na jej powierzchni lub' w jednym z otworów.
    Tarło można sprowokować poprzez wymianę połowy wody w akwarium. Jeżeli woda jest zbyt twarda to należy ją równocześnie zmiękczyć (do około 10°n) dodając wody destylowanej, temperatura wody 25°C. Pierwszym objawem zbliżającego się tarła jest wzmożona ruchliwość samca, który zapędza samicę do "rury". Ikra składana jest przy szybie, a poszczególne ziarna (o średnicy 3 mm i pomarańczowej barwie) są ściśle sklejone w nieregularne bryłki. Przy pierwszym tarle, które następuje po 11 do 12 miesiącach życia, samica składa tylko kilkanaście sztuk ikry; w miarę wzrostu samicy ilość ikry zwiększa się do kilkudziesięciu sztuk.
Samiec opiekuje się ikrą wychodząc z "rury" tylko na posiłki. Larwy wylęgają się po b dniach i wiszą przyczepione głowami do górnej części "rury". Mają długość około 8 mm, są prawie przeźroczyste i posiadają duży (3 mm) woreczek żółtkowy. Wiszące larwy wykonują ciągły, kołyszący ruch całym ciałem.

    W tym czasie należy przenieść "rurę" do akwarium dla narybku. Mały zbiornik (15-20 I) z filtrem zewnętrznym i napowietrzaniem, napełniamy wodą z poprzedniego akwarium i przenosimy "rurę" z wodą i samcem. Samiec w tym czasie nie płoszy się, wręcz odwrotnie - nie chce wyjść ze środka. "Rurę" ustawiamy podobnie jak poprzednio, w celu dalszych obserwacji. Akwarium oświetlamy słabym światłem rozproszonym. Do momentu wyjścia młodych samca dokarmiamy. Po 10-12 dniach małe (około 15 mm dł) stopniowo opuszczają kryjówkę i wtedy należy samca przenieść do zbiornika ogólnego. Młode ryby karmimy intensywnie pokarmem roślinnym, dając 2 razy w tygodniu (w małych ilościach) pokarm zwierzęcy. Po około 40 dniach (od momentu złożenia ikry) osiągają one 2,5 cm długości.
    Można także przenosić samą ikrę do zbiornika dla narybku, ale w tym wypadku nie można oddzielić ziaren niezapłodnionych (bieleją i atakowane są przez grzyby), od zapłodnionych, ze względu na silne sklejenie ikry. Samiec prawdopodobnie usuwa tę ikrę, gdyż w "rurze" nie stwierdzono obecności ikry zbielałej. Widać natomiast wyraźnie, że samiec otworem gębowym dotyka poszczególnych ziaren.
    Wśród samców istnieją osobnicze skłonności do właściwej pielęgnacji ikry. Zdarzają się osobniki, które robią to nieudolnie i niekiedy wyrzucają nawet ziarna na zewnątrz. W takich przypadkach lepiej przenieść samą ikrę do zbiornika dla narybku.
    Samice już po 4 tygodniach zdolne są do następnego tarła.

Recenzował: dr Henryk Jakubowski

"Akwarium" 2/88


strona główna