Pielęgnica Cuttera Cichlasoma spilurum (Günther, 1862)
(Przedruk elektroniczny za zgodą PZA z czasopisma "Akwarium"
nr 3/83)
Aleksy MOJ
Rodzina: pielęgnicowate - Cichlidae
Synonimy: wg H. Frey'a Cichlasoma cutteri
wg H. A. Baensch'a Heros spilurus
Ojczyzną jej jest Honduras, Costa Rica i
Gwatemala. Dymorfizm płciowy: samiec jest większy i posiada wydłużone i
ostro zakończone płetwy grzbietową i odbytową. U starych samców występuje
na głowie zgrubienie, a samica posiada w połowie płetwy grzbietowej -
czarnogranatową, nieregularną plamę.
Rybę tę proponuję nazwać pielęgnicą Cuttera. Kształtem
swym przypomina Cichlasoma
nigrofasciatum. Różnica polega na ubarwieniu, które mimo, że jest
zmienne i zależne od usposobienia ryby, jest zielonkawe, pokrywy skrzelowe żółtozielone,
błyszczące. Pielęgnicę zebra łatwo odróżnić po ciemnych, wyraźnych,
prawie czarnych pasach poprzecznych, które w przedniej części ciała
przebiegają ukośnie. Pielęgnica Cuttera na ciele posiada 8 pionowych ciemnych
pasów. Jedynie dziewiąty nie zawsze wyraźny pas, biegnący od pyska ryby
poprzez oko do początku płetwy grzbietowej, przebiega skośnie. Źrenice oczu
fosforyzują zielono, podobnie do koloru zielonego u neona
Innesa. Łuski obrzeżone czarnoniebiesko, czynią wrażenie istnienia na
ciele ryby siatki.
Pielęgnica ta jest rybą spokojną, jedynie w okresie tarła
broni dzielnie i uparcie rejonu swego gniazda. Nie kopie w podłożu, nie
niszczy roślin. Temperatura hodowli: 22-24°C, a w okresie tarła 25-28°C.
Woda o twardości całkowitej da 15°n, odczyn pH 7, czyli neutralna. Wszystkożerna
z dodatkiem pokarmu roślinnego.
W okresie godów ryby te przybierają intensywne kolory, a
szczególnie wtedy, kiedy bronią gniazda. Samica np. przybiera kolor beżowy na
tle którego pionowe pasy występują wyraźnie na powierzchni całego ciała. Płetwy,
pokrywy skrzelowe i pysk połyskują turkusowo, a płetwy piersiowe, gardło i
czoło ryby przybierają kolor kruczo czarny. Nadaje to samicy wygląd drapieżny
i odstraszający nieproszonych gości. Samiec przybiera podobne kolory jeżeli
zastępuje samicę w pilnowaniu gniazda lub gdy odpędza intruzów.
Jak sama nazwa rodziny wskazuje należy do ryb, które pielęgnują
i wychowują swój narybek. Ikrę składają różnie, w grotach, na stojących
pionowo lub pochyło płytach, sztywnych liściach roślin, kamieniach i
korzeniach. Bezpośrednio pod złożoną ikrą lub obok, samiec wygrzebuje w podłożu
dołek, do którego samica przenosi wylęgnięte larwy narybku.
Nad złożoną ikrą czuwa samica wachlując ją płetwami. W
odległości około 30-40 cm pływa samiec, przepędzając każdego intruza, który
by chciał zbliżyć się do gniazda. Bywało i tak, że intruz - jak można
przypuszczać po zachowaniu samca - wydawał mu się być za duży aby mógł go
sam przepędzić własnymi siłami. Wtedy podpływał po samicę i solidarnie
przepłaszali intruza w najdalszy kąt akwarium.
Narybek lęgnie się po około 4 dniach przy temperaturze 25°C.
W wykluwaniu się z otoczek jajowych pomaga larwom samica. Larwy przenosi do wgłębienia
przygotowanego wcześniej zwykle przez samca. Po dalszych 4-5 dniach narybek
zaczyna pływać. Nadszedł więc czas karmienia narybku. Podajemy drobny
plankton (wrotki, larwy oczlików) oraz rozdrobniony na proszek pokarm suchy.
Rodziców nie odławiamy, nadal pilnie strzegą i otaczają opieką swe
potomstwo, przepędzając zdecydowanie jakiekolwiek inne ryby, które ośmieliły
się zbliżyć do gromadki młodych. Po trzech tygodniach można już zauważyć
pionowe ciemne pasy na ciele narybku. Narybek można odłączyć od rodziców
skoro osiągnie wielkość 1,5-2 cm. Nie jest agresywny i może być umieszczony
razem z innymi rybami o podobnej wielkości.
Cichlasoma spilurum jest bardzo miłą i wdzięczną rybą.
Nie wiadomo kiedy została sprowadzona do Europy. Jednak
dopiero w 1965 roku pojawiła się w sklepach zoologicznych w Holandii i
rozpowszechniła się w Europie.
LITERATURA:
Holly, Meinken, Rachow, , Die Aquarienfische in Wort und Bild, Alfred Kernen Verlag, Stuttgart.
H. Raash, Ein neuer Cichlide: Cichlasoma spilurum, DATZ
7/1966.
U. Werner, Cichlasoma spilurum - Der Bunfbarsh mit dem
Charakterkopf, DATZ 4/1972
H. J. Thelen, Cichlasoma spilurum, der
Schwanzfleckbuntbarsch ein gesellschaftsfahiger Cichlide, DATZ 1 /1974.
H. Stallknecht, Cichlasoma spilurum, AT 12/1971
"Akwarium" 3/83