|
|
Prętnik karłowaty Colisa lalia (Hamilton Buchanan, 1822)
(Przedruk elektroniczny za zgodą PZA z czasopisma "Akwarium" nr 5-6/87)
Aleksy Moj
Syn: Trichopodus lalius Hamilton - Buchanan, 1822 Colisa lalius i
C, unicolor Cuvier i Valenciennes, 1831 Trichogaster fasciatus Giinther, 1861
Trichogaster unicolor Gunther, 1861 Colisa talia Myers, 1923
Rodzina: Belontiidae Liem, 1963 beloncjowate.
Podrodzina: Trichogasterinae.
Znaczenie nazwy łacińskiej: Colisa pochodzi od miejscowej nazwy tej ryby „kholisha", zaś talia od nazwy używanej w dialekcie „Ooriah".
Amerykanin K. F. Liem w roku 1963 po szczegółowych badaniach przeniósł z dotychczasowej rodziny
Anabantidae, do rodziny Belontiidae dwa rodzaje, a mianowicie: Trichogaster i
Colisa. Tyle wstępu dla zrozumienia nazewnictwa i systematyki.
Prętnik karłowaty występuje w środowisku naturalnym na terenie Indii i Bangladeszu, w dolnych dorzeczach rzek: Ganges, Jamuna i Brahmaputra. Spotykany jest w wolnopłynących i stojących wodach, gęsto zarośniętych wodorostami, a także na polach ryżowych. Ostatnio natrafiono nań również na wyspie Borneo, w wodach rzeki Baram. Dorasta do 5 cm długości. Ciało ma bocznie, silnie ścieśnione. Płetwa grzbietowa (D) posiada XV-XV I I promieni twardych i 7-10 promieni miękkich. Płetwa odbytowa (A) ma XVII-XVIII promieni twardych i 13-17 promieni miękkich. Płetwy piersiowe (P) mają 10 promieni miękkich. Płetwy brzuszne (V) mają 1 promień przekształcony w długi, nitkowaty wyrostek. Płetwa ogonowa (C) ma 14 promieni miękkich. Łusek w linii nabocznej jest 27-28, a w najszerszej części ciała (w pionie) 14 lub 15 łusek. Ubarwienie płetw grzbietowej, brzusznej i ogonowej, podobne do kolorów korpusu. Samiec jest większy i barwniejszy, płetwę grzbietową ma ostro zakończoną. Całe ciało ma pokryte skośnie przebiegającymi, wyraźnymi pręgami, na przemian koloru czerwonego i zielono-niebieskiego. Od oka, w dół ciała, do początku płetwy odbytowej, rozprzestrzenia się szeroki na około 3-4 milimetry zielono-granatowy pas, szczególnie intensywny w okresie godowym. Samica jest mniejsza od samca i nie tak barwna, pręgi na ciele ma ledwo widoczne, przeważa połyskliwy, metaliczny czarno-brązowy kolor.
Prętnik jest rybą oddychającą powietrzem atmosferycznym przy pomocy labiryntu, zwanego także błędnikiem. Dla zaczerpnięcia powietrza podpływa do powierzchni wody, na której nie może być kożucha bakteryjnego czy tłustych plam. Powietrze pod szybą w akwarium powinno mieć temperaturę taką jak woda. Jeżeli prętnikom uniemożliwić podpływanie do powierzchni wody, duszą się, gdyż szczątkowe skrzela nie wystarczają do oddychania.
Prętnik karłowaty jest rybą spokojną i łagodną, chętnie ukrywa się wśród roślin. Może być hodowany w akwarium razem z innymi rybami o podobnej wielkości. Można go trzymać w niedużych akwariach dobrze zarośniętych roślinami. Jest wszystkożerny, zjada pokarmy żywe, suche i płatkowane, jak również glony. Pod względem chemii wody nie ma wygórowanych wymagań. Twardość ogólna wody może wynosić od 5 do 12°n, zaś odczyn obojętny, to jest pH około 7. Temperatura 22-26°C. Okresowo należy wymieniać część wody w akwarium.
Jest ozdobą akwarium. Cieszy oko miłośnika akwarium bogactwem swych kolorów.
Dojrzałość płciową osiąga po około 8 miesiącach Do tarła przygotowuje się około 10-litrowy kotnik napełniony starą, krystalicznie czystą wodą. Poziom wody około 20 cm. W kotniku układamy rośliny drobnolistne, pływające pod powierzchnią wody. Temperatura 26-30°C. Samiec buduje gniazdo z piany i roślin na powierzchni wody. Pod gniazdem ryby się wycierają. Ikra jest lżejsza od wody i podpływa do gniazda. Ziarna ikry, które nie trafiły do gniazda, samiec troskliwie zbiera i umieszcza w gnieździe. Po tarle samicę trzeba niezwłocznie odłowić z akwarium. Samca pozostawiamy, gdyż opiekuje się gniazdem. Narybek lęgnie się po 24-36 godzinach, zaś zwykle na 3-4 dzień rozpływa się. Wtedy odławiamy także samca i rozpoczynamy karmienie narybku - najlepiej wrotkami złowionymi w stawie. Można też jako „pierwszy" pokarm podawać pantofelki, wyhodowane np. na suchych liściach mniszka lekarskiego, popularnie zwanego dmuchawcem. W początkowym okresie odradzam karmić narybek pływikami oczlików, a także bardzo drobnymi oczlikami. Dlaczego odradzam? Oczliki niektórych gatunków, a także ich pływiki są drapieżne i mogą atakować narybek. Plankton taki jest tym groźniejszy, im dłużej go przechowujemy w domu, może w ciągu kilku godzin zniszczyć całe gniazdo narybku, nawet o wielkości 8-9 milimetrów. Sam to kiedyś przeżyłem.
Pielęgnacja narybku po jego wylęgnięciu polega na uruchomieniu drobnoperlistego, łagodnego przewietrzania. Dbać trzeba też - choć zapewni to przewietrzanie - aby na powierzchni wody nie tworzył się kożuch bakteryjny. Dobrze karmiony narybek wykształca błędnik niekiedy już po 10 dniach. Rozwój narybku zależy od temperatury i od obfitego, odpowiedniego karmienia. Korzystnie wpływa całodobowe oświetlanie kotnika łagodnym światłem np. 15 W żarówką, z równoczesnym, częstym, podawaniem pokarmu. Po wykształceniu labiryntu narybek zaczyna oddychać wyłącznie powietrzem atmosferycznym znad powierzchni wody, a zatem powietrze nad wodą winno mieć tę samą temperaturę co woda w akwarium z narybkiem.
Prętnika karłowatego w roku 1903, po raz pierwszy sprowadzono do Hamburga.
Recenzował: dr Henryk Jakubowski
"Akwarium" 5-6/87
|
|
