Tęczanka wspaniała Melanotaenia boesemani (Allen & Cross, 1980)
(Przedruk elektroniczny za zgodą PZA z czasopisma "Akwarium" nr.
3/89)
Zenon Sosnowski
Po raz pierwszy zobaczyłem tęczankę wspaniałą na zdjęciu w
czasopiśmie "Akwarium" nr 5-6 z 1987 r. na str. 170. Przedstawiona była na
"firmówce" Heiko Blehera. Ryba ta zafascynowała mnie do tego stopnia, że nie
było ważne za ile, ale postanowiłem ją mieć u siebie w akwarium. Po tygodniu będąc
w Ogrodzie Zoologicznym we Wrocławiu mogłem przekonać się jak wygląda w pełnej
krasie swoich przepięknych barw. Chęć zdobycia, tej ryby stała się moją obsesją do
tego stopnia, że po licznych podróżach i zabiegach już po trzech tygodniach miałem
ją u siebie w zbiorniku. Udało mi się kupić jednego samca i dwie samiczki -byłem
szczęśliwy! Postanowiłem natychmiast rozmnożyć tę przepiękną rybę.
Tęczanka - nie ujmując piękna innym rybom jest naprawdę wspaniała. Mam w swojej
kolekcji wiele ładnych ryb, np. paletki, jednakże tęczanka reprezentuje coś innego tak
barwą, kształtem ciała jak i sposobem poruszania się.
Mój nowy nabytek umieściłem w 130 litrowym zbiorniku, który obsadzony był roślinami
Limnophila aquatica, Potamogeton gayi, Marsilea crenata, Hygrophila balsamica, Echinodorus
osiris, Echinodorus tenellus itp., oświetlony świetlówkami 20 W w ilości 4 szt.
Zbiornik posiadał filtr zewnętrzny oraz napowietrzacz. Twardość wody wynosiła 8°n,
pH 6,5, temp. stała - 28°C. Moje tęczanki były w porównaniu do tęczanek z Ogrodu
Zoologicznego stosunkowo małe. Samczyk miał ok. 6 cm, a samiczki 4 cm długości.
Obserwowałem ryby całymi dniami. Piękne ubarwienie samca wprost mnie zachwycało.
Przednią część ciała ma barwy ciemnogranatowej wpadającej czasami prawie w czerń,
zaś tylna część ciała jest żółta i w zależności od nastroju ryby zmienia się
przechodząc od żółci do odcienia pomarańczowego. Samice są niepokaźne, o wiele
jaśniejsze od samca i mniejsze o 2 cm.
Po kilku dniach zaobserwowałem u ryb zmianę w sposobie pływania. Były bardziej
ruchliwe i zajmowały część zbiornika gdzie rosły rośliny tworzące gęstą kępę.
Samiec nerwowo przepływał nad kępą roślin wykonując ruchy kojarzące się z
kołysaniem, wyginając ciało na kształt litery S, płetwy przy tym krótko
naprężając. Samiczki na zmianę przepływały nad kępą roślin składając ikrę,
którą z wielką nerwowością zapładniał samczyk. Po dwóch tygodniach od zasiedlenia
zbiornika miałem pierwszy narybek, który karmiłem wrotkami. Cykl składania ikry
następował codziennie w ilości kilkunastu sztuk. Narybek karmiony żywym pokarmem
rósł szybko. Można to było obserwować po kolejnych fazach wylęgania się narybku.
Tęczanka jest rybą, która jak zaobserwowałem, składa ikrę nieustannie. Dowodem niech
będzie fakt, że obecnie posiadam tęczanki w kilkunastu zbiornikach o pojemności od 130
do 650 litrów. Zaobserwowałem przy tej okazji, że rybom tym jest obojętne na jakim
podłożu składają ikrę, jajeczka są po prostu ;,porozrzucane" po całym
akwarium: Leżą na dnie i na wszystkich roślinach, ale są trudne do zauważenia; gdyż
są prawie przeźroczyste i mają ok. 1 mm średnicy.
Próbowałem ostrożnie eksperymentować jak ryby będą się zachowywać przy zmianie
temperatury, twardości i pH wody. Rezultaty były zaskakujące: Jak się okazało
temperatura może się wahać od 23° do 32°C, twardość wody nie odgrywa większej roli
tak w rozmnażaniu, jak też w przetrzymywaniu ryb. Doświadczenie dowiodło, że
tęczanka wspaniała rozmnaża się w wodzie o twardości od 4°n do nawet 18°n, pH
natomiast próbowałem zmieniać ostrożnie o 0,2 co trzy godziny. Doszedłem do
absolutnej pewności, że można tęczankę rozmnażać i hodować w pH 5 do pH 9. Wydało
mi się to wprost nieprawdopodobne, lecz moje eksperymenty nie odbiły się ani na
wzroście narybku ani też na jego ilości. Zauważyłem również; że częsta wymiana
wody poprawia w znacznym stopniu samopoczucie ryb, co objawia się intensywniejszym
ubarwieniem i sposobem poruszania się.
Tęczanka pobiera każdy rodzaj pokarmu nadający się do karmienia ryb akwariowych,
jednakże pokarm żywy powoduje lepszy wzrost i intensywniejsze ubarwienie. Ryby te
posiadają jeszcze jedną nie bez znaczenia zaletę - nie zjadają ikry ani narybku. W
późniejszych moich eksperymentach trzymałem ryby dorosłe z kilkoma pokoleniami
młodych, ciągle rozmnażając je.
Doszedłem do wniosku, że tęczanka jest naprawdę wspaniała pod każdym względem -
prawdę mówiąc nie znam takiego gatunku, który zniósłby tak różnorodne warunki. Do
doświadczeń z moimi tęczankami sprowokował mnie fakt, że nic nie wiedziałem o ich
hodowli poza prostymi informacjami, które uzyskałem od znajomego. Trzymał je nie
wiedząc nawet jak się nazywają. Kilkunastoletnia "zabawa" w akwarystykę
nauczyła mnie jednak podchodzić indywidualnie do każdego gatunku bez względu na to co
zostało o danych rybach napisane.
Podsumowując moje hodowlane doświadczenia tęczankę rozmnażam w wodzie o temperaturze
28°C dokonując wymiany wody co drugi dzień w ilości 1/3 objętości. Korzystam z wody
wodociągowej uprzednio przefiltrowanej przez węgiel aktywny, o pH 6,5. Dorosłe ryby
osiągają wielkość: samiec 9 cm, samiczka 7 cm. A wielkość hodowlaną uzyskują po 3
miesiącach.
(...) Polecam przepiękną tęczankę tak początkującym jak i wytrawnym akwarystom ze
względu na jej urodę, łatwość hodowli i rozmnażania.
Recenzował: dr Henryk Jakubowski
"Akwarium" 3/89