Ponieważ często pojawiają się na forum pytania w stylu "co się dzieje z moją rośliną..." postanowiłem "popełnić" mały przewodnik po niedoborach i nadmiarach mikro i makro elementów. Może się komuś przydać. Dodam tylko, że aby stwierdzić w miarę dokładnie czego brakuje roślinom, a co jest w nadmiarze, trzeba wykonywać testy podstawowych parametrów wody oraz obserwować rośliny. Nie należy działać po omacku, ponieważ takie działanie może przynieść więcej szkody niż pożytku.
Poniższy opis powstał na podstawie wielu źródeł (literatura tradycyjna wspomagana informacjami z internetu) i opisuje najczęściej występujące objawy niedoborów i nadmiarów.
Makro elementyPotas (K)Objawy niedoborów:
- spowolnienie lub zatrzymanie się wzrostu roślin
- żółknięcie i brązowienie liści
- pojawianie się dziur w blaszce liściowej
- w przypadku minimalnych ilości potasu może występować odpadanie liści i gnicie łodygi
Objawy nadmiarów:
- występują rzadko, jednak w przypadku dużych nadmiarów może dojść do deformacji lub zamierania stożków wzrostu
Azot (N)Objawy niedoborów:
- spowolnienie lub zatrzymanie się wzrostu roślin
- kolor liści blado zielony przechodzący w jasny żółty
- zmniejszenie rozmiaru blaszki liściowej
- w przypadku roślin krzewiących, małe krzewienie (mniejsza ilość łodyg)
Objawy nadmiarów
- nienaturalny dla rośliny ciemno zielony kolor liści
Fosfor (P)Objawy niedoborów:
- spowolnienie lub zatrzymanie się wzrostu roślin
- kolor liści ciemno zielony lub przechodzący w fioletowy
- odpadanie liści
- gnicie końcówek liści
- przy wysokim N pojawienie się koloni zielenic
Objawy nadmiarów:
- przy niskim poziomie N pojawiają się sinice
Magnez (Mg)Objawy niedoborów:
- żółknięcie wierzchołków i brzegów liści lub brązowienie liści
- w przypadku większych niedoborów może wystąpić odpadanie liści
- może dochodzić do deformacji młodych liści
Objawy nadmiarów:
- ogólnie uważa się za nieszkodliwy
Mikro elementy (niektóre na razie)Żelazo (Fe)Objawy niedoborów:
- spowolnienie wzrostu
- może dochodzić do zmniejszenia się rozmiaru blaszki liściowej
- żółknięcie młodych liści; w skrajnych przypadkach liść może przybierać barwę podobną do białej
Objawy nadmiarów:
- na liściach pojawiają się żółte i żółto-brązowe plamki przechodzące w dziury (objaw zatrucia żelazem)
- może dojść do zahamowania wzrostu rośliny
Mangan (Mn)Objawy niedoborów:
- żółknięcie liści
- możliwe pojawienie się biało-żółtych smug na liściach
- możliwe pojawienie się brązowych lub czarnych plam na liściach
- odpadanie liści
Objawy nadmiarów:
- brązowe lub czerwone plamy na liściach
- zahamowanie wzrostu korzeni
- w skrajnych przypadkach mogą pojawić się dziury w liściach
Miedź (Cu)Objawy niedoborów:
- zahamowanie wzrostu
- liście w kolorze zielono-niebieskim
- brązowe lub białe plamy na liściach
Objawy nadmiarów:
- zahamowanie wzrostu pędów
- liście przybierają niebieski odcień
- czernienie korzeni
- brak krzewienia się roślin
Bor (B)Objawy niedoborów:
- spowolnienie wzrostu
- zamieranie pędów i stożków wzrostu
- możliwe gnicie korzeni
- skrócenie międzywęźli
- biało-żółte plamy na liściach
Objawy nadmiarów:
- blado-żółte lub gnijące wierzchołki i brzegi liści
- dziury w kolorze jasno-pomarańczowym
- może występować odpadanie liści
Cynk (Zn)Objawy niedoborów:
- skrócenie międzywęźli
- deformacja młodych liści
- skrajne niedobory powodują odpadanie liści
- obumieranie stożków wzrostu
Objawy nadmiarów:
- występują bardzo rzadko
- może dojść do spowolnienia wzrostu pędów przy normalnych rozmiarach blaszki liściowej
Jak widać, niedobory lub nadmiary w przypadku mikro i makro elementów są w wielu przypadkach do siebie podobne a więc...
Co robić w przypadku stwierdzenia niedoborówWiele źródeł radzi aby niedobory rozpoczynać od podawania makro elementów jako bezpieczniejszych. Po podaniu makro elementów należy obserwować rośliny i ich reakcję. Jeśli objawy niedoborów zaczynają ustępować oznacza to,że nasza diagnoza była słuszna. Jeśli jednak nie - oznacza to, że brakuje mikroelementów i należy je stopniowo uzupełniać. Nie należy zmieniać poziomu mikro i makro elementów w sposób gwałtowny, tzn. nie powinno sie podawać od razu takich dawek aby natychmiast osiągać stężenia docelowe. Dozować nawozy należy stopniowo i obserwować rośliny. Tu przydaje się cierpliwość.
Źródła:
1. Peter Hiscock - "Rośliny akwariowe"
2. Broszurka pt "Rośliny w akwarium" (dostałem to gdzieś na targach)
3.
www.roslinyakwariowe.pl4.
http://www.akwaswiat.net/objawy-nadmiarow-i-niedoborow-w-nawozeniu-t-3768.html5.
http://ilkus.net/~triamond/objawyniedoborow.html6.
http://www.wta.org.pl/pliki/artykuly/artykul_pokarmowe.htmlEDITPoprawka czysto kosmetyczna ale chyba istotna. Mg zaliczany jest do makro elementów a nie jak napisałem do mikro.
