Podstawowe właściwości chemiczne wody
pH - odczyn wody, jego skala wynosi od 0 - 14, przy czym wartość 7.0 oznacza odczyn obojętny, poniżej tej wartości kwaśny, a powyżej zasadowy. Wiekszość ryb akwariowych wymaga wody o 5.5 - 7.5pH, niektóre np. z jezior Tanganika lub Malawi 7.8 - 9.5pH, w przypadku zmian, należy systematycznie kontrolować odczyn i nie dopuścić do przekroczenia wartości granicznych:
poniżej 4 i powyżej 10, które są śmiertelne dla wszystkich ryb. Korygowanie odczynu wody, możemy przeprowadzić w następujący sposób:
- aby obniżyć - dozowanie CO2, filtracja z użyciem torfu, szyszki olchy, liście dębu, preparaty (przed zastosowaniem preparatów należy sprawdzić poziom fosforanów w akwarium, większość z nich zawiera kwas ortofosforowy, a zwiększony poziom fosforanów spwoduje nadmierny rozwój glonów, o wiele lepszym rozwiązaniem jest zastosowanie kwasu solnego). Przed obniżaniem pH należy ustalić wartość kH, i ewentualnie skorygować do optymalnej granicy, przy której pH jest nabardziej stabilne: 6 - 8`n.
- aby podwyższyć - podniesienie kH (twardości węglanowej), intensywne przewietrzanie zbiornika, preparaty.
gH, kH - twardość wody ogólna (TWO) i węglanowa (TWW), na twardość ogólną wody składa się twardość węglanowa i niewęglanowa, na TWO składają się jony wapnia i magnezu, na TWW jony węglanowe i wodorowęglanowe. W polskiej akwarystyce jednostką twardości jest stopień niemiecki.
1`n twardości ogólnej = 17.8 ppm CaCO3
1`n twardośći węglanowej = 21.8 ppm HCO3
W zależności od stopnia twardości wody dzielimy na:
- bardzo miękkie 0 - 5`n twardości ogólnej
- miękkie 5 - 10`n
- średnio twardre 10 - 20`n
- twarde 20 - 30`n
- bardzo twarde pow. 30`n
Większość gatunków ryb możemy hodować w wodzie średnio-twardej i twardej, jednak niektóre wymagają wody miękkiej i taką należy im zapewnić. W przypadku rozmnażania, istotne znaczenie ma też twardość węglanowa.
- aby obniżyć - dodawanie wody destylowanej, demineralizowanej lub RO (Reverse Osmosis - odwrócona osmoza), przepuszczanie przez kationit (najlepiej wodorowy np Filtrax K), gotowanie (tylko TWW).
- aby podwyższyć - umieszczenie kamieni z wapienia, marmuru lub żwir z ich zawartością, żwir koralowy, muszle, dodanie węglanu wapnia - CaCO3
NH3, NH4 - związki amonowe, są wynikiem przemiany białek, występują jako mało szkodliwy jon amonowy (NH4+) w pH poniżej 7, wraz ze wzrostem pH powyżej 7 obok jonów amonowych w wyniku przemiany chemicznej związanej z odczynem pojawia się trujący amoniak (NH3), jego obecność w ilości 2 mg/l jest bardzo niebezpieczna dla ryb, należy również pamiętać, że wraz ze wzrostem pH lub temperatury, rośnie jego zawartość.
- aby oboniżyć - częściowo wymienić wodę i intensywnie napowietrzać.
NO2 - azotyny, są efektem przemiany zwiazków amonowych, są szkodliwe dla ryb już od stężenia 0.2 mg/l, powyżej 1.0 mg/l stają się zagrożeniem dla ich życia, a powyżej 2mg/l śmiertrelne.
- aby oboniżyć - częściowo wymienić wodę i intensywnie napowietrzać.
NO3 - azotany, są końcowym efektem przemiany związków azotowych, mogą również znajdować się w wodzie wodociągowej, najmniej szkodliwe substancje z w/w, są naturalnymi nawozami dla roślin, jednak ich nadmiar wpływa niekorzystnie na rozwój roślin i jest niebezpieczny dla życia ryb. Stopień szkodliwości azotanów wygląda następująco:
5 - 15 mg/l - poziom optymalny
15 - 25 mg/l - wspomagany rozwój glonów
25 - 50 mg/l - warunki dla ryb są jeszcze do zakceptowania, następuje rozwój glonów
50 - 100 mg/l - może wpływać niekorzystnie na życie ryb, stagnacja wzrostu roślin, wzmożony rozwój glonów (zaczynają rosnąć sinice), należy wymienić 30-40% wody
pow. 100 mg/l - niebezpieczne dla życia ryb, zahamowanie wzrostu roślin, silny rozwój glonów (między innymi sinic), przy tej wartości azotan może łatwo przekształcić się w silnie trujący azotyn, należy wymienić co najmniej 50% wody.
- aby obniżyć - wymiana wody, więcej roślin zwłaszcza szybkorosnących.
- aby podwyższyć - w akwariach z dobrze rosnącymi roślinami może istnieć potrzeba dodatkowego uzupełniania azotu, można to zrobić dodając KNO3 - azotan potasu (saletra potasowa - do peklowania mięs).
PO4 - fosforany, pełnią ważną rolę w prawidłowym rozwoju roślin, służą do syntezy cukru. Do akwarium dostają się głównie wraz z odchodami ryb i nie zjedzonymi resztkami pokarmu. Ich optymalny poziom mieści się w granicach 0.5 – 1.5 mg/l, powyżej 3 mg/l może nastąpić rozwój glonów.
- aby obniżyć - wymiana wody od 30-50%, w zależności od ilości fosforanów w wodzie.
- aby podwyższyć - jak w przypadku azotanów, przy dobrym wzroście roślin może być potrzebne dodatkowe uzupełnianie fosforu, najlepszą jego formą jest KH2PO4 - diwodorofosforan potasu i K2HPO4 - wodorofosforan dipotasu.
CO2 - dwutlenek węgla, jest źródłem węgla niezbędnego dla roslin w procesie fotosyntezy, może również słuzyć do obnizania wartości pH, jego optymalna zawartość w wodzie wynosi 20 - 25 mg/l. W zbiornikach o mocy oswietlenia do 0.5W/l zazwyczaj nie ma konieczności dodatkowego podawania CO2, przy większej należy już wziąść taką mozliwość pod uwagę.
- aby obniżyć - zwiększyć ruch wody w akwarium np poprzez dodatkowe napowietrzanie.
- aby podwyższyć - rozpocząć podawanie CO2, wykorzystując reaktor drożdżowy (tzw. bimbrownia) lub butlę wysokociśnieniwą, a jesli już nawozimy i zawartość dwutlenku nadal jest nie wystarczająca należy zmniejszyć straty CO2 spowodowane zbut dużym ruchem wody i zwiększyć skuteczność rozpuszczania.
Aby zapobiedz nadmiernemu gromadzeniu się związków tj NH3, NH4, NO2, NO3 i PO4, należy dokonywać systematycznych podmian wody, nie przekarmiać ryb i trzymać obsadę proporcjonalną do pojemności zbiornika, kontrolować za pomocą testów wartości w/w związków, gdyż mają one bezpośrednie znaczenie dla zdrowia i prawidłowego rozwoju ryb oraz roślin, uważnie obserwować akwarium i w przypadku pojawienia się niepokojących objawów w porę i właściwie reagować. Zwłaszcza przy nawożeniu CO2, należy zachować szczególną ostrożność i kontrolować wartości takich paramatrów jak pH i TWW (zbyt duże skoki pH są niebezpieczne dla życia ryb, natomiast znając wartość pH i TWW mozemy określić zawartość CO2 w wodzie. Powyższe zależności pokazuje
tabela:
http://republika.pl/seboss/images/tabelaco2.gif )
Jeśli zdecydowaliście się na akwarium poświęćcie mu trochę czasu i dołóżcie starań, aby zapewnić swoimm podopiecznym jak najlepsze warunki.
pozdrawiam Sebastian.
