Ciekawostki

Wersja z 19:30, 2 paź 2009

CIEKAWOSTKI

Czy wiesz,że

Prawdziwym postrachem amazonki nie są piranie, tylko niewielkie sumiki z rodziny Trichomycteridae i rodzajów Tridensimilis i Vandellia . Nazwane potocznie Candiru, są to pasożyty odżywiające się krwią większych ryb a złą sławę zwłaszcza u tubylców zyskały przez to, że potrafią wpływać do cewki moczowej ssaków, w tym także ludzi, skąd można je usunąć chirurgicznie. Najprawdopodobniej przyciągają je substancje chemiczne takie jak amoniak i mocznik.

Ryby na przełomie dziesiątek pokoleń ewolucji wykształciły narządy umożliwiające wytwarzanie pola elektrycznego. Kilka rodzajów i gatunków ryb ma narządy elektryczne, które powstały w różny sposób i w różnych okolicach ciała. Są ryby wytwarzające słabe impulsy, np. z rodziny mrukowatych Mormyridae czy z rzędu strętwokształtnych Gymnotiformes . Ale są też i takie, które potrafią wytwarzać znacznie silniejsze impulsy, np. z rodziny drętowatych Torpaenidae mogące generować do 220 V. Jeszcze większe napięcie wytwarzają sumy z rodziny Malapteruridae, sum elektryczny Malapterurus electricus wytwarza napięcie do 400 V. Jednakże największą prywatną elektrownią może się poszczycić węgorz elektryczny Electrophorus electricus - jego narządy elektryczne zajmują 80% powierzchni ciała i generują napięcie do 600 V i natężenie do 1 ampera.

W Japonii można sobie zaserwować danie z trującej ryby nazywanej potocznie fugu która to uchodzi za rarytas kulinarny. Należące do rodziny rozdymkowatych, kolcobrzuchowatych Tetraodontidae ryby, z których najbardziej ceniona jest Takifugu rubripes, kilka gatunków jest słodkowodnych i spotyka się je w hodowli akwariowej. Posiadają one w swoim ciele neurotoksynę zwaną tetrodotoksyną, która jest ponad 1000 razy silniejsza od cyjanku. Co ciekawe ryby nie wytwarzają jej same, gdyż produkcją zajmują się bakterie żyjące wewnątrz nich. Fugu zdobywają je zjadając skażone pożywienie, np. jedząc resztki innej fugu. Neurotoksyna paraliżuje mięśnie przy zachowaniu całkowitej świadomości. Ofiara umiera przez uduszenie. Jak na razie nie ma odtrutki, a jedyny ratunek to płukanie żołądka i sztuczne podtrzymywanie oddychania i układu krążenia. Co roku odnotowuje się kilka przypadków śmiertelnych.

Wśród ryb są snajperzy - należą do rodziny strzelczykowatych Toxotidae grupującej ryby zwane strzelczykami lub pryskaczami. Hodowane jako ryby akwariowe, potrafią one z odległości dochodzącej do 2 m strącić owady znajdujące się poza środowiskiem wodnym, wyplutym strumieniem wody. Muszą przy tym wziąć pod uwagę kąt załamania światła .

Powiedzenie "czuję się jak ryba w wodzie" nijak się ma do kilku gatunków ryb do których pasowało by powiedzenie "czuję się jak ryba na lądzie". Należą one do rodziny babkowatych Gobiidae a nazywane są potocznie poskoczki mułowe. Posiadają doskonale umięśnione płetwy piersiowe i brzuszne, które pozwalają tym rybom poruszać się i skakać po lądzie , wchodzą również na pochylone drzewa. Polują na owady i małe kraby a poruszają się niezwykle szybko i zręcznie. Jednak tak jak wszystkie ryby oddychają skrzelami, natomiast poza wodą dużą rolę odgrywa oddychanie poprzez skórę. Poskoczki często siedzą z ogonem zanurzonym w wodzie, przez ogon rozprowadzana jest woda po ciele ryby. Do lądowych spacerowiczów należą też sumy z rodziny długowąsowatych Clariidae z gatunku Clarias batrachus, a także należący do rodziny łaźcowatych Anabantidae Łaziec indyjski Anabas testudineus.

Najdłuższą rybą wyglądem przypominającą taśmę jest należący do rodziny Regalecidae Wstęgor królewski Regalecus glesne. Może osiągnąć długość 1,100 cm i wagę 272 kg. Żyje na głębokości do 1000 m .

Do rybich kukułek zalicza się sumik z rodziny pierzastowąsowatych Mochokide z gatunku Synodontis multipunctata. Jest on dobrze znany akwarystom pod nazwą Giętkoząb cętkowany. Występuje jako endemit w jeziorze Tanganika. Podczas tarła pielęgnic i składania ikry sumiki pływają wokół pyszczaków, podjadając ich ikrę i składając przy okazji swoją. Pielęgnica następnie inkubuje jaja sumików w pysku, gdzie wylegają się pierwsze od małych pielęgnic i zaczynają żywić się ich ikrą. Mają bardzo szybki przyrost i opuszczają przybranego rodzica jako w pełni sprawne do życia ryby.

Koleń pospolity Squalus acanthias to niewielki rekin u którego ciąża trwa 22 miesiące ,samica może urodzić do 30 sztuk młodych które mają około 30 cm.

Należący do rodziny pielęgnicowatych Cichlidae Pyszczak Livingstona Nimbochromis Livingstoni ma bardzo ciekawy sposób polowania. Otóż udaje martwego leżąc na dnie i zmieniając ubarwienie, amator padliny jeżeli nie jest duży i podpłynie zbyt blisko zostaje wciągnięty do pyska. W akwariach jednak ten typ zachowań zdarza się rzadko.

Najmniejszym zasięgiem występowania może się pochwalić należący do rodziny karpieńcowatych Cyprinodontidae Cyprinodon radiosus .Można go znaleźć tylko w jednym z bajor w Dolinie Śmierci w USA , gdy został opisany uważany był za wymarły. Jednak że odkrycie na nowo populacji tej niewielkiej rybki na obszarze 5m x3m i liczbie przekraczającej trochę ponad 200 sztuk, zainspirowało do przeniesienia kilu osobników do innych wód w rejonie doliny.

Najszybszym pływakiem jest Żaglica Istiophorus albicans osiąga prędkość dochodzącą do 110 km/h .

Najniższą temperaturę wody wytrzymuje Dorszyk polarny Boreogadus saida żyje on w wodzie o minusowej temperaturze. Natomiast Dallia pectoralis jest w stanie przetrwać całkowite zamrożenie i po odtajeniu może dalej żyć . Najwyższe temperatury wytrzymują ryby z rodziny karpiowatych należące do rodzaju Garra. Występują nawet w gorących źródłach gdzie temperatura dochodzi do 40 °C. Wykorzystywane są do leczenia chorób skóry między innymi łuszczycy.

Najbardziej jadowite są Szkaradnice, Skorpeny i Skrzydlice posiadają kolce jadowe dzięki którym , np. po nadepnięciu jednej z dwóch pierwszych ryb, podczas chodzenia po rafach do ciała ofiary przedostaje się toksyna która może być niebezpieczna dla życia. Natomiast u ryb słodkowodnych oprócz płaszczek do jednych z bardziej jadowitych należy , sum Heteropneustes fossilis zwany potocznie krzaczastym. Jego promienie płetw piersiowych przekształcone są w ostre kolce połączone z gruczołami produkującymi substancje toksyczną. Dlatego należy uważać podczas odławiania tej ryby i nie zakrywać ręką siatki. Większość toksyn wytwarzanych przez ryby ma budowę białkową , dlatego najlepszym środkiem zaradczym jest zanurzenie skaleczenia w jak najbardziej gorącej wodzie.

Wiele gatunków ryb potrafi wydawać dźwięki, nie są to co prawda dźwięki artykułowane bo ryby nie posiadają strun głosowych. Natomiast opracowały inne sposoby najczęściej są to pocieranie o siebie dolnych i górnych zębów gardłowych, zazwyczaj ryby piskorzowate. Ruchy płetw piersiowych lub brzusznych, m. in. opancerzone sumy z rodziny kirysowatych Doradidae . Oraz posługując się pęcherzem pławnym jako rezonatorem. Niektóre sposoby na wydawanie dźwięków są jak na razie nierozwikłaną zagadką np.u należących do rodzaju Trichopsis skrzeczyków.

Ryby podbijają także przestrzeń powietrzną kilkadziesiąt gatunków morskich ryb z rodziny ptaszorowatych Exocoetidae przestraszone rozpędzają się i wyskakują z wody pod bardzo ostrym kątem. Jej ciało przez krótki moment unosi się w powietrzu a ogon gwałtownie uderza w wodę nadając rybie prędkości. Kiedy wysunie przód ciała znad wody rozpościera bardzo duże płetwy piersiowe, na których unosi się w górę. W Ameryce Południowej żyją ryby z rodziny pstrążenicowatych Gasteropelecidae które potrafią latać poruszając szybko dużymi płetwami piersiowymi. W Afryce natomiast występuje Motylowiec który ma mocno rozwinięte płetwy które przypominają skrzydła motyla. Dzięki nim wykonuje skoki szybowcowe w pogoni za owadami.

Jedyni przedstawiciele ryb trzonopłetwych to latimerie o których sądzono że wyginęły wraz z dinozaurami. Dlatego wielką sensacją było odkrycie ich dziś żyjącego przedstawiciela w 1938 roku. Latimeria chalumnae nazwę zawdzięcza kustoszowi muzeum pani Marjorie Courtenay-Latimer która to odkupiła rybę od miejscowych rybaków i ujściu rzeki Chalumna gdzie została złowiona.Ryba ta była dosyć dobrze znana miejscowym rybakom. Drugi gatunek Latimeria menadoensis została znaleziona w 1997 roku na bazarze na wyspie Celebes .

Papugoryby przed snem wytwarzają śluzowatą powłokę ochronną którą otaczają swoje ciała. Prawdopodobnie zabezpieczają się w ten sposób przed nocnymi drapieżnikami.

W Nikaragui położone jest największe jezioro w Ameryce Środkowej Nikaragua ,żyje w nim słodkowodny rekin Carcharhinus nicaraguensis obecnie nazywa się Carcharhinus leucas.

Najmniejszymi obecnie znanymi kręgowcami są niedawno odkryte ryby z rodziny karpiowatych Cyprinidae należące do rodzaju Paedocypris do tej pory opisano trzy gatunki z których najmniejszy to Paedocypris progenetica.

Amazońscy tubylcy używają szczęk piranii jako nożyczek do ścinania włosów .

W akwariach słodkowodnych coraz częściej można spotkać tak niezwykłe stworzenia jak płaszczki. Te ciekawe ryby kojarzone są przede wszystkim ze środowiskiem morskim. Ale w najbardziej bogatym w różnorodne organizmy żywe miejscu na Ziemi - dorzeczu Amazonki wyewoluowały obok innych cudownych zwierząt płaszczki słodkowodne. Najbardziej znana jest tu rodzina Potamotrygonidae (płaszczki rzeczne), z których kilka gatunków jest wielkości pozwalającej na hodowle w akwarium. Na tym jednak nie koniec druga rodzina ogończowate Dasyatidae też grupuje kila gatunków słodkowodnych płaszczek żyjących w Afryce , Azji i Australii.

Ryby w swojej eksploracji zapędziły się nawet do podziemi gdzie skolonizowały jaskinie. Zazwyczaj są to niewielkie rybki dorastające do 20 cm ,ze zredukowanymi lub pozbawionymi całkowicie oczami i pigmentem w skórze. Najbardziej znany jest Ślepczyk jaskiniwy Astyanax mexicanus ,ale są jeszcze inne gatunki niektóre z nich zagrożone wyginięciem ponieważ posiadają nieznaczne populacje na ograniczonym terenie. Inni mieszkańcy to np. rodzina Amblyopsidae i gatunki takie jak Amblyopsis rosae czy Typhlichthys subterraneus. Czy różne sumy np. Trichomycterus santanderensis,Clarias cavernicola,Horaglanis krishnai,Trogloglanis pattersoni,Prietella phreatophila czy Satan eurystomus .