Tarczyk srebrzysty Ctenobrycon spirulus (Cuvier, Valenciennes, 1848)


(Przedruk elektroniczny za zgodą PZA z czasopisma "Akwarium" nr 1/82)

 

Henryk MOLL, Chorzów
Fot. N. Kisjelow

    Tarczyk srebrzysty jest, obok żwawika czerwieniaka - Aphyocharax rubropinnis, płetwianki Dorii - Pseudocorynopoma doriae i skrzelopióra - Stevardia riisei, przedstawicielem rodziny ryb kąsaczowatych, którego coraz rzadziej spotkać można na wystawach akwarystycznych i u hodowców.
    Tarczyk srebrzysty w naturze występuje w wodach północnych obszarów Ameryki Południowej.
    Ryby te dorastają do 8 cm długości. Ciała ich są wysokie, bocznie silnie spłaszczone. Przy bocznym oświetleniu są koloru srebrzystego, zaś przy górnym srebrzy się tylko pokrywy skrzelowe, boki i partia brzuszna, zaś grzbiet jest ciemnoszary z zielonobłękitnym odcieniem, bardziej wyraźnym u nasady płetwy grzbietowej. Od pokryw skrzelowych do ogona ciągnie się wąski, jasnozielony, błyszczący pas. Na ciele za pokrywami skrzelowymi i u nasady płetwy ogonowej widoczne są niewielkie, podłużne, czarne plamki. Wszystkie płetwy, o wyraźnie
widocznych promieniach, są duże, koloru zielonkawożółtawego, tylko płetwa odbytowa samca jest różowożółta z intensywnie czerwoną obwódką. Łuski są duże i dobrze widoczne. Szczęki dobrze rozwinięte, na wargach rozmieszczonych jest wiele drobnych zębów.
    Płeć ryb bardzo łatwo rozróżnić. Samice są większe i grubsze od samców. Ich płetwy odbytowe są blade, zaś samców zabarwione. Przedni koniec płetwy odbytowej u samicy jest zaokrąglony, a u samca zaostrzony (w postaci haczyka).
    Omawiane ryby są bardzo ruchliwe i zwinne, tak że trudno jest złapać je siatką. Samce są zadziorne, ale nie czynią sobie nawzajem szkody. W czasie bójek oraz w stanie podniecenia ubarwienie ryb staje się bardziej intensywne.
    Tarczyki srebrzyste są rybami stadnymi. Z ożywieniem pływają w środkowych i przydennych partiach toni wodnej. Jeśli jest ich mało i w akwarium nie ma innych ryb chowają się w gąszczu roślin lub w innych zaciemnionych miejscach, gdzie mogą długo przebywać w bezruchu.
    Tarczyki nie są wybredne i nie wymagają stwarzania jakichś specjalnych warunków. Wielkość zbiornika właściwie nie odgrywa roli, ale lepiej hodować je w większych akwariach, gdyż w takich właśnie dorastają do normalnych rozmiarów. Najlepsza dla nich jest woda dobrze odstana, o twardości od 7 do 15°n, pH 7 i temperaturze 22-25°C (wodę bardzo miękką ryby źle znoszą). Woda w akwarium powinna być przewietrzana i filtrowana. Raz w tygodniu dobrze jest wymienić część wody (około 1/10 objętości), zamieniając ją na dobrze odstaną wodę wodociągową. Omawiane tu ryby dobrze czują się w zbiornikach z dużą ilością roślin, w towarzystwie przedstawicieli innych gatunków. Nie lubią przenoszenia, gwałtownych zmian cech wody i ostrych wahań temperatury. Zaczynają wówczas chorować. Można wtedy zauważyć, że końcowe promienie ich płetw pokrywają się białym nalotem. Są wypadki, że płetwy obumierają i odpadają.
    Rozmnażanie tarczyków srebrzystych jest bardzo proste. Pożądany jest w całości szklany, prostokątny zbiornik tarliskowy, o pojemności co najmniej 40 l. Woda w nim powinna być świeża, odstana przez nie mniej niż 3-4 dni, wypełniająca zbiornik do wysokości 25-30 cm. Twardość 8-10°n, pH 7, temperatura 24°C. Podłoże w zbiorniku tarliskowym nie jest potrzebne. Nad dnem, na wysokości 2-3 cm, należy umieścić plastikową siatkę, a na niej warstewkę drobnolistnych roślin (np. wywłócznik - Myriophyllum, mech wodny - Fontinalis antipyretica). Oprócz tego w paru miejscach można posadzić rośliny o dużych liściach (żabienice - Echinodorus, zwartki - Cryptocoryne, mikrozorium oskrzydlone - Microsorium pteropus). Wskazane jest umieszczenie w rogach akwarium na powierzchni wody roślin pływających. Roślinność powinna być rozmieszczona w ten sposób, by w zbiorniku istniały przestrzenie wolnej wody, gdzie ryby mogłyby swobodnie pływać. Wodę koniecznie należy napowietrzać. Oświetlenie może być górne, rozproszone.
    Duże znaczenie posiada właściwy dobór tarlaków. Początkowo odłożyłem do tarła jedną samiczkę i dwa samce (2,1). Stwierdziłem jednak, że samce zaczęły walczyć ze sobą, nie zwracając żadnej uwagi na samicę. Odłowiłem więc jednego samca, lecz do spodziewanego tarła nie doszło. Wprawdzie samica zaczęła napastować samca starając się uderzyć go pyszczkiem w bok, lecz partner nie reagował na. te zaloty. Trzeba było wszystko zaczynać od początku. Z ogólnego zbiornika wybrałem samiczkę o nabrzmiałym brzuchu oraz niewielkiego, wysmukłego i aktywnego samca.
    Ryby wpuszczone do zbiornika tarliskowego początkowo były agresywnie nastawione do siebie. Każda z nich zajęła wybrany , rewir, starając się nie wpuścić doń drugiej ryby. Szybkimi i gwałtownymi ruchami przeganiały się nawzajem. Po upływie dwóch godzin walki ustały i każda z ryb spokojnie "stała" pod rośliną w swoim rewirze. Sytuacja taka trwała dwa dni. Na trzeci dzień wcześnie rano ubarwienie samca stało się bardzo jaskrawe. Pływał on szybko wzdłuż ściany zbiornika, zaś samica przebywała w jednym miejscu pod liściem żabienicy. Około południa nastąpiło bardzo burzliwe tarło. Samiec szybko pływał wokół samicy, starając się zagonić ją w gęstwinę roślin. Tam gwałtownie przyciskał się do niej i następowało wyrzucenie 15-20 ziarenek ikry. Tarło trwało około 3 godziny. W tym czasie samica złożyła około dwa tysiące ziarenek ikry. Pod koniec tarła całe dno zbiornika pod siatką oraz wszystkie rośliny pokryte były ikrą, drobną, przeźroczystą, o barwie jasnego bursztynu.
    Po tarle ryby zaczęły szybko pływać po całym zbiorniku i łapczywie pożerały ikrę, dlatego też od razu je wyłowiłem, a zbiornik zacieniłem. Ponieważ ziarenka ikry są bardzo podatne na procesy gnilne, około 1/3 wody wymieniłem na świeżą i przystąpiłem do delikatnego jej napowietrzania, tak by nie zniszczyć ikry.
    Larwy wylęgły się po 30 godzinach. Wisiały na ścianach zbiornika i na roślinach przez 4-5 dni. Po upływie tego czasu rozpoczęły pływanie w pozycji poziomej w poszukiwaniu pokarmu.
    Wykarmienie narybku tarczyków srebrzystych jest proste. Przy dostatecznej ilości drobnego żywego pokarmu (tzw. pył, drobne oczliki) rybki bardzo szybko rosną. Narybek kształtem i kolorem przypomina małe srebrne monety. Jest 'bardzo ruchliwy i pływa stadnie. Najlepszy czas dla tarła tarczyków srebrzystych to wiosna i lato, okres obfitości żywego pokarmu.

"Akwarium" 1/82


strona główna