Ciernik
| Ciernik | |
| |
| Systematyka | |
| Domena | eukarionty |
| Królestwo | zwierzęta |
| Typ | strunowce |
| Podtyp | kręgowce |
| Gromada | promieniopłetwe |
| Rząd | ciernikokształtne |
| Rodzina | ciernikowate |
| Rodzaj | Gasterosteus |
| Gatunek | ciernik |
| Nazwa systematyczna | |
| Gasterosteus aculeatus L., 1758 | |
 Galeria zdjęć w Wikimedia Commons
| |
Ciernik (Gasterosteus aculeatus) - ryba z rodziny ciernikowatych. Zamieszkuje zbiorniki wodne o wodzie stojącej, a także zakola rzek gdzie prąd rzeki jest znikomy. Często występuje w tych samych zbiornikach co cierniczek. W zakolach rzek i w czystszych jeziorach pływa w ławicach. Występuje przy brzegu i na płyciznach bywa hodowany w akwariach ze względu na zmianę kolorystyki samczyków w okresie godowym. W okresie tarła samiec buduje gniazdo na ikrę. Nie ma wymagań co do jakości wody.
- Występowanie
- Rejon Półkuli Północnej (występuje także w polskich zbiornikach).
- Wielkość
- Do 9 cm.
- Wygląd
- Trzy charakterystyczne ciernie na grzbiecie, szaro-srebrzyste ubarwienie (samiec w okresie godowym nabiera koloru czerwonego).
- Hodowla
- Akwarium średnie lub duże, temperatura nie większa niż 22 °C, pokarm tylko żywy; uwaga - samczyki są bardzo agresywne w kontaktach z innymi samczykami, szczególnie w porze godowej.
- Rozmnażanie
- Umieścić w akwarium gęste rośliny o delikatnych gałązkach (np. rogatek, wywłócznik), aby samczyk w porze godowej mógł zbudować tam gniazdo z pęcherzyków powietrza. Na czas tarła wybieramy samczyka najmocniej wybarwionego i umieszczamy z nim kilka samic. Po złożeniu ikry przez samiczki należy je odłowić by nie przeszkadzały samczykowi w opiece nad potomstwem. Po kilku dniach odławiamy także samca, który może zacząć zjadać młode. Małe cierniki karmimy pierwotniakami i planktonem.
Mechanizm molekularny zmian morfologicznych w ewolucji cierników
Mechanizm molekularny zmian morfologicznych w ewolucji cierników (Gasterosteus aculeatus). Rysunek na podstawie pracy zespołu Davida Kingsleya z Uniwersytetu Stanforda. [1]
A, C. Schematyczny rysunek formy morskiej i słodkowodnej ciernika, widok od strony brzusznej. Zaznaczone struktury pasa barkowego (kolor żółty) i miednicowego (niebieski). Forma słodkowodna ma zredukowane kolce odbytowe i struktury pasa miednicowego w porównaniu do formy morskiej. Pas barkowy pozostaje bez zmian.
B, D. Schematyczny rysunek fragmentu genomu ciernika zawierający gen Pitx1. Kolorem czarnym zaznaczona jest nić DNA; kolorem lazurowym sekwencje regulatorowe odpowiadające za ekspresję Pitx1 w wymienionych strukturach; kolorem czerwonym sekwencja kodująca genu Pitx1.
Przyczyną redukcji pasa miednicowego u cierników słodkowodnych jest mutacja w jednym z enhancerów (kolor niebieski) genu Pitx1 (kolor czerwony), powodująca brak ekspresji genu Pitx1 w zawiązkach płetwy odbytowej w okresie embrionalnym. Płetwy odbytowe, u cierników przekształcone w kolce, są strukturami homologicznymi z tylnymi kończynami innych kręgowców. Gen Pitx1 warunkuje różnice strukturalne pomiędzy przednimi i tylnymi kończynami kręgowców.
U formy słodkowodnej zauważalna jest asymetria zredukowanych kolców, kolec po lewej stronie jest nieco większy. Spowodowane jest to efektem genu Pitx2, którego produkt jest zbliżony do białka Pitx1. W odróżnieniu od Pitx1 gen Pitx2 ulega ekspresji tylko w lewej części ciała, normalnie warunkując asymetryczne położenie narządów, na przykład serca po lewej stronie. W przypadku cierników słodkowodnych, jego słaby efekt powoduje silniejsze rozwinięcie kolców po lewej stronie ciała.
Przypisy
- ↑ Shapiro, MD et al. Genetic and developmental basis of evolutionary pelvic reduction in threespine sticklebacks. Nature. 428, 6984, 717-723. 2004.
Zobacz też
ca:Jonqueter
cs:Koljuška tříostná
da:Trepigget hundestejle
de:Dreistachliger Stichling
et:Ogalik
en:Three-spined stickleback
es:Espinocho
fo:Kombikk
it:Gasterosteus aculeatus
lt:Trispyglė dyglė
nl:Driedoornige stekelbaars
ja:イトヨ
nn:Trepigga stingsild
se:Gulmmet
fi:Kolmipiikki
sv:Storspigg
wa:Spinoke
