Ciernik

Ciernik
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	promieniopłetwe
Rząd	ciernikokształtne
Rodzina	ciernikowate
Rodzaj	Gasterosteus
Gatunek	ciernik
Nazwa systematyczna
Gasterosteus aculeatus L., 1758
Galeria zdjęć w Wikimedia Commons

Ciernik (Gasterosteus aculeatus) - ryba z rodziny ciernikowatych. Zamieszkuje zbiorniki wodne o wodzie stojącej, a także zakola rzek gdzie prąd rzeki jest znikomy. Często występuje w tych samych zbiornikach co cierniczek. W zakolach rzek i w czystszych jeziorach pływa w ławicach. Występuje przy brzegu i na płyciznach bywa hodowany w akwariach ze względu na zmianę kolorystyki samczyków w okresie godowym. W okresie tarła samiec buduje gniazdo na ikrę. Nie ma wymagań co do jakości wody.

Występowanie 

Rejon Półkuli Północnej (występuje także w polskich zbiornikach).

Wielkość 

Do 9 cm.

Wygląd 

Trzy charakterystyczne ciernie na grzbiecie, szaro-srebrzyste ubarwienie (samiec w okresie godowym nabiera koloru czerwonego).

Hodowla 

Akwarium średnie lub duże, temperatura nie większa niż 22 °C, pokarm tylko żywy; uwaga - samczyki są bardzo agresywne w kontaktach z innymi samczykami, szczególnie w porze godowej.

Rozmnażanie 

Umieścić w akwarium gęste rośliny o delikatnych gałązkach (np. rogatek, wywłócznik), aby samczyk w porze godowej mógł zbudować tam gniazdo z pęcherzyków powietrza. Na czas tarła wybieramy samczyka najmocniej wybarwionego i umieszczamy z nim kilka samic. Po złożeniu ikry przez samiczki należy je odłowić by nie przeszkadzały samczykowi w opiece nad potomstwem. Po kilku dniach odławiamy także samca, który może zacząć zjadać młode. Małe cierniki karmimy pierwotniakami i planktonem.

Mechanizm molekularny zmian morfologicznych w ewolucji cierników

Plik:Ewolucja cierniaków.svg

Mechanizm molekularny zmian morfologicznych w ewolucji cierników (Gasterosteus aculeatus). Rysunek na podstawie pracy zespołu Davida Kingsleya z Uniwersytetu Stanforda.

A, C. Schematyczny rysunek formy morskiej i słodkowodnej ciernika, widok od strony brzusznej. Zaznaczone struktury pasa barkowego (kolor żółty) i miednicowego (niebieski). Forma słodkowodna ma zredukowane kolce odbytowe i struktury pasa miednicowego w porównaniu do formy morskiej. Pas barkowy pozostaje bez zmian.

B, D. Schematyczny rysunek fragmentu genomu ciernika zawierający gen Pitx1. Kolorem czarnym zaznaczona jest nić DNA; kolorem lazurowym sekwencje regulatorowe odpowiadające za ekspresję Pitx1 w wymienionych strukturach; kolorem czerwonym sekwencja kodująca genu Pitx1.

Przyczyną redukcji pasa miednicowego u cierników słodkowodnych jest mutacja w jednym z enhancerów (kolor niebieski) genu Pitx1 (kolor czerwony), powodująca brak ekspresji genu Pitx1 w zawiązkach płetwy odbytowej w okresie embrionalnym. Płetwy odbytowe, u cierników przekształcone w kolce, są strukturami homologicznymi z tylnymi kończynami innych kręgowców. Gen Pitx1 warunkuje różnice strukturalne pomiędzy przednimi i tylnymi kończynami kręgowców.

U formy słodkowodnej zauważalna jest asymetria zredukowanych kolców, kolec po lewej stronie jest nieco większy. Spowodowane jest to efektem genu Pitx2, którego produkt jest zbliżony do białka Pitx1. W odróżnieniu od Pitx1 gen Pitx2 ulega ekspresji tylko w lewej części ciała, normalnie warunkując asymetryczne położenie narządów, na przykład serca po lewej stronie. W przypadku cierników słodkowodnych, jego słaby efekt powoduje silniejsze rozwinięcie kolców po lewej stronie ciała.

Zobacz też

• cierniczek
• Portal:Akwarystyka
• Słodkowodne ryby akwariowe
• Przegląd zagadnień z zakresu biologii
• Fauna Polskica:Jonqueter

wa:Spinoke